درباره غدیر خم

فرازهایی از خطبه غدیر

پیامبر در سال دهم هجری به قصد انجام دادن حج از مدینه به سمت مکه حرکت کردند و پس از مراسم حج،کاروان¬ها برای بازگشت عازم مدینه شدند. روز پنج¬شنبه 18 ذی الحجه به غدیر خم رسیدند. جبرییل از جانب خدا بر او نازل شد و گفت: (( یا اَیُّها الرَّسُولُ بَلِّغ ما اُنزلَ الَیکَ مِن رَبِّکَ وَ اِن لَم تَفعَل فَما بَلَّغتَ رِسالَتهُ)): ای فرستاده¬ی خدا! دستوری را که خدا برای تو فرستاده است، به مردم برسان که اگر این کار را نکنی، رسالتت را ابلاغ نکرده¬ای؛ و خدا تو را از شر مردم نگاه خواهد داشت.
پیامبر (صلی الله علیه و آله) دستور دادند کسانی که جلو رفته¬اند را بازگردانید و آن هایی را که رسیده¬اند، در همان مکان نگه دارید و زیر پنج درخت از درختانی را که در آن جا بود، خالی کنید و کسی آن جا ننشیند. وقت نماز فرا رسید.مؤذن اذان گفت و نماز ظهر را در سایه¬ی آن درختان برگزار کردند و چون حضرت از نماز فارغ شد، بارهای شتران را روی هم قرار دادند تا پیامبر(صلی الله علیه و آله) در بلندترین نقطه به سخنرانی بپردازند؛ پس پیامبر(صلی الله علیه و آله) از میان مردم برخاست.خطبه¬ای باصدای بلند- طوری که همه بشنوند- به این شرح فرمودند: سپاس و ستایش مخصوص خداوند است و ما از او کمک می¬خواهیم و به او توکل می¬کنیم و از بدی¬های نفس و زشتی¬های کردارمان به پروردگار خود پناه می-آوریم. او خداوندی است که اگر کسی را گمراه کند، آن ¬کس راهنمایی نمی¬یابد واگر کسی را هدایت فرماید، آن کس گمراه کننده¬یی نخواهد داشت.
ای مردم! خدای مهربان و آگاه مرا خبر داده است که مرگ من، نزدیک¬ترین است و چیزی نمانده است که دعوت حق را اجابت کنم. من مسئولم و شما نیز مسئولیت دارید. در مورد این وظیفه از من می¬پرسند و من از شما سؤال می-کنم، در پیشگاه خداوند درباره¬ی من چه خواهید گفت؟ آیا وظیفه¬ی رسالت را ادا کرده¬ام و شما را به راه راست و دین خدا فرا خوانده¬ام؟
مردم یکصدا جواب دادند: ما گواهی می¬دهیم که تو تبلیغ کردی و اندرز گفتی و فراوان کوشیدی. خداوند به تو پاداش دهد.
رسول خدا(صلی الله علیه و آله) باز تکرار کردند آیا شما شهادت نمی¬دهید که معبودی جز خدای یکتای بی¬همتا نیست و محمد بنده اوست و بهشت و جهنم وجود دارد؟ همگی پاسخ دادند: بله گواهی می¬دهیم. پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمودند: (( بدانید من در رستاخیز پیش از شما به کنار حوض کوثر می¬رسم و شما نیز به آن جا می¬آیید و کوثر، حوضی است پهناور که وسعت آن به اندازه¬ی مسافت بین یمن و دمشق است و بر لب حوض جام¬های بی¬شماری است به تعداد ستارگان؛ پس به هوش باشید در مورد دو چیز گران قدر که میان شما می¬گذارم، چگونه رفتار می¬کنید!
در این هنگام از میان انبوه جمعیت شخصی با صدای بلند خطاب به رسول خدا(صلی الله علیه و آله) عرض کرد: (( ای محمد این دو چیز گرانبها که می¬گویی، چیست؟ )) پیامبر پاسخ داد: (( کتاب خداوند که رشته است پیوسته، از یک سو به دست اوست و از یک سر به دست شما؛ پس به کتاب خدا چنگ زنید تا گمراه نشوید؛ ودوم عترت من است. پروردگار مهربان و آگاه، مرا خبر داده که این دو چیز گرانبها (قرآن مجید خاندان نبوت) هرگز از یکدیگر جدا نخواهند شد تا در رستاخیز کنار حوض کوثر به من ملحق شوند و این دو امانت گران¬مایه را پشت سر مگذارید که به هلاکت و شقاوت خواهید رسید و از آن دو فاصله مگیرید که سرانجامِ بدی خواهید داشت. پس از آن دست علی(علیه السّلام) را گرفت و بلند کرد و گفت: ای مردم! از شما می¬پرسم: چه کسی نسبت به مؤمنان حتی از خودشان سزاوارتر به تصرف در امور و سنجش مصلحت¬هاست؟ همگی جواب دادند: (( خدا و رسول خدا داناترند)). آن گاه فرمودند: (( خداوند مولای من است و من مولای مؤمنان و من به مردم، اولاتر از خودشان هستم؛ پس هر که من مولای اویم، این علی مولای اوست)) و سه بار این جمله را تکرار کردند و فرمودند: پروردگارا دوست باش با هر که علی را دوست دارد و رفتار خصمانه داشته باش با آن که علی را دشمن می¬دارد. ای مردم، شیطان به حسادت، آدم را از بهشت بیرون کرد؛ پس مبادا نسبت به علی حسد ورزید که اعمالتان نابود می¬شود. یاری کن هر که علی را یاری کند و هر جا که علی بگردد، حق را به گردش بگردان.
هان ای مردم! آن چه را که من گفتم، حاضران به غایبان بگویند. هنوز جمعیت اطراف حضرت محمد بودند که این آیه بر او نازل شد: (( اَلیَومَ اَکمَلتٌ لکم دینَکُم وَ اَتمَمتُ عَلَیکُم نِعمَتی وَ رَضَیتُ لَکُم الاِسلامَ دیناً))1: امروز دینتان را کامل و نعمتم را بر شما تمام کردم و اسلام را به عنوان آیین شما پذیرفتم. در این هنگام مردم دسته دسته به طرف حضرت علی(علیه السّلام) رفتند و با او بیعت کردند. کسانی از این بین از امامت علی(علیه السّلام) بیشتر خوشحال بودند.
انتخاب علی(علیه السّلام) به عنوان وصی و جانشین رسول خدا(صلی الله علیه و آله) تکلیف مسلمانان را پس از رحلت آن حضرت مشخص کرد.